Cardano’ya (ADA) Giriş
Cardano, merkeziyetsiz üçüncü nesil bir Hisse Kanıtı (PoS) blok zincir platformudur ve ADA kripto para birimine ev sahipliği yapmaktadır. Bilimsel bir felsefe ve araştırma öncelikli bir yaklaşımla ortaya çıkan ilk blok zincir platformudur.
Cardano (ADA) nedir?
Cardano platformu, blok zincir ve kriptografi alanlarında en iyi mühendisler ve akademik uzmanlardan oluşan sektör lideri bir kombinasyon tarafından sıfırdan tasarlanmış ve doğrulanmıştır. Bu, sürdürülebilirlik, ölçeklenebilirlik ve şeffaflığa güçlü bir şekilde odaklanmaktadır. Bu, küresel ölçekte finansal ve sosyal uygulamalar için kapsayıcı, adil ve esnek bir altyapı sunmayı amaçlayan tamamen açık kaynaklı bir projedir. Öncelikli hedeflerinden biri, şu anda erişimi olmayan kişilere güvenilir ve güvenli finansal hizmetler sunmaktır.
Cardano, kurucu ilkelerinden biri olarak güvenlik ile tasarlanmıştır. Ayrıca bu, fonksiyonel bir programlama dili olan Haskell ile yazılmıştır. Haskell gibi fonksiyonel bir dilde, sisteminizi saf fonksiyonlar kullanarak oluşturmanız teşvik edilir ve bu da bileşenlerin izole olarak rahatlıkla test edilebildiği bir tasarıma yol açar. Ayrıca, Haskell'in gelişmiş özellikleri, kodun doğruluğunu sağlamak için uygulamayı resmi ve yürütülebilir spesifikasyonlara dayandırma, kapsamlı özellik tabanlı testler ve simülasyonda testler çalıştırma gibi bir dizi güçlü yöntem kullanmamızı sağlar.
Cardano, daha önce geliştirilen tüm protokollerden daha gelişmiş özellikler sunmayı amaçlayan ve kurumsal düzeyde dApp'lerin geliştirilmesi için istikrarlı ve güvenli bir platform olarak hizmet verecek bir akıllı sözleşme platformu geliştiriyor. Yakın gelecekte Cardano, projenin zaman içinde gelişmesine olanak tanıyan demokratik bir yönetişim sistemi kullanacak ve vizyoner bir hazine sistemi aracılığıyla kendisini sürdürülebilir bir şekilde finanse edecektir.
Neden Cardano?
Cardano, kripto para birimlerinin tasarımı ve geliştirilmesindeki mevcut blok zincir zorluklarını ele almak için 2015 yılında yola çıkan açık kaynaklı bir hisse kanıtı blok zinciri projesidir. Bu, kullanıcılarının yanı sıra entegrasyon arayan diğer sistemlerin ihtiyaçlarını daha iyi karşılayan daha dengeli ve sürdürülebilir bir ekosistem sağlamayı amaçlamaktadır.
İlk nesil blok zincirler (Bitcoin gibi) güvenli kripto para transferi için merkeziyetsiz defterler sunuyordu. Ancak bu tür blok zincirler, karmaşık uzlaşma çözümleri ve merkeziyetsiz uygulama (Dapp) geliştirme için işlevsel bir ortam sağlamıyordu. Blok zincir teknolojisi olgunlaştıkça, ikinci nesil (Ethereum gibi) akıllı sözleşmelerin yazılması ve yürütülmesi, uygulama geliştirme ve farklı token türlerinin oluşturulması için daha gelişmiş çözümler sağlamalar söz konusu oldu. Öte yandan, ikinci nesil blok zincirleri genellikle ölçeklenebilirlik açısından sorunlarla karşılaşmaktadır.
Cardano, önceki nesillerin özelliklerini birleştirdiği ve kullanıcıların ortaya çıkan tüm ihtiyaçlarını karşılamak için geliştiği için üçüncü nesil blok zincir olarak tasarlanmıştır denebilir. Blok zincir özelliklerini karşılaştırırken birçok husus göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle, en iyi çözüm en yüksek güvenliği, ölçeklenebilirliği (işlem hacmi, veri ölçeği, ağ bant genişliği) ve işlevselliği (işlem işlemenin yanı sıra, blok zinciri iş anlaşması için tüm araçları sağlamalıdır) sağlamalıdır. Ayrıca blok zincir teknolojisinin, sürdürülebilirlik açısından sürekli geliştiğinden ve diğer blok zincirler ve finansal kurumlarla birlikte çalışabilir olduğundan emin olmak önemlidir.
Cardano blok zincirinin Cardan Two katmanını inşa etmek
Cardano ekosistemi, her işlemin temel bileşenleri olarak hizmet veren bir uzlaştırma katmanı (CSL) ve bir hesaplama katmanı (CCL) olmak üzere iki katmandan oluşan üçüncü nesil bir blok zincir platformu olarak inşa edilmiştir.
Cardano Uzlaşma Katmanı (CSL)
Cardano'nun geliştiricileri, bir işlemin değerini, hesaplama verilerinden ayıran bir sistem oluşturmak istediler.
Cardano Uzlaşma Katmanı, değerin (veya para biriminin) gönderen ve alıcı arasındaki hareketini yönetmek için tasarlanmıştır. Başka bir deyişle, uzlaşma katmanı tüm kontrol katmanları ve sistemleri için yönlendirme katmanıdır.
CSL, değeri taşımak ve yer paylaşımlı(overlay) ağ protokolü desteğini geliştirmek için Plutus ve Marlowe olmak üzere iki özel programlama dili kullanır.
Cardano Hesaplama Katmanı (CCL)
Cardano Hesaplama Katmanı, Cardano’nun, Bitcoin (BTC) ekosisteminin akıllı sözleşme platformu Rootstock'u (RSK blok zinciri) kopyalamasına(replike etmesine) yardımcı olur. CCL'nin uygulanmasının ardındaki mantık, yıllar içinde özel protokollerin ölçeklendirilmesine yardımcı olma yeteneğinde yatmaktadır. Bu, teknoloji ilerledikçe mevcut protokol yığınına donanım güvenlik modüllerinin (HSM) eklenmesini içerir.
Cardano blok zincirinin iki katmanı, ekosistemin daha hızlı ve daha güvenli işlemleri desteklemek için değişiklikleri proaktif olarak uygulamasına olanak tanırken, süreçle ilgisiz olduğu kanıtlanan tüm kullanıcı meta verilerini ortadan kaldırır.
Cardano yol haritası: Beş dönemi keşfedelim
Cardano ekosisteminin geliştirilmesi, her adımın zaman içinde sırayla uygulanacak bir dizi işlevi temsil ettiği beş aşamalı bir süreci takip eder. Cardano yol haritasının beş adımı veya dönemi Byron, Shelley, Goguen, Basho ve Voltaire'dir.
Byron - Kuruluş
Byron dönemi, Cardano blok zincirinin ilk sürümünün piyasaya sürüldüğü ve ADA kripto para biriminin çıkış yaptığı iki yıllık geliştirme sürecini (2015-2017) temsil etmektedir. Yerel tokeni olan ADA, adını ilk bilgisayar programcılarından biri olarak yaptığı çalışmalarla tanınan İngiliz matematikçi Ada Lovelace'den almıştır.
Cardano blok zinciri ve ADA tokeninin piyasaya sürülmesiyle birlikte, IOHK ve Emurgo sırasıyla Daedalus masaüstü cüzdanı ve Yoroi hafif (lite) cüzdanı adlı ADA destekli resmi cüzdanları piyasaya sürdü. Hadi iki Cardano ADA cüzdan teklifi arasındaki temel farklardan bazılarına göz atalım.
Shelley - Merkeziyetsizlik
Shelley dönemi, mevcut Cardano ekosisteminin büyümesine ve gelişmesine adanmıştır. Ağ, Byron dönemi boyunca federasyon yapısında idi, ancak Shelley dönemi devam ettikçe, daha fazla düğüm Cardano topluluğu tarafından işletilmeye başlanmıştır. Bu aşamanın ana hedeflerinden biri, daha fazla ağ katılımcısını dahil ederek düğüm ağını merkeziyetsizleştirmek ve daha fazla güvenlik ve sağlamlık elde etmeyi başarmaktır.
Bu aşamada ayrıca, kullanıcıları Cardano ekosistemine katılmaya teşvik eden bir ödül sistemi ve stake etme ilkeleri de uygulamaya konulmuştur.
Goguen - Akıllı Sözleşmeler
Goguen dönemi, Cardano blok zincirinde akıllı sözleşmelerin ve merkeziyetsiz uygulamaların (DApps) kullanılmaya başlanmasını temsil etmektedir. Bu geliştirme aşaması Shelley dönemine paralel olarak ilerlemekte ve burada amaca yönelik bir akıllı sözleşme geliştirme dili ve yürütme platformu olan Plutus'un oluşturulmasına odaklanmaktadır.
Plutus hayata geçirildiğinde, kullanıcıların önceden teknik bilgi sahibi olmadan Cardano ağı üzerinde işlevsel akıllı sözleşmeler oluşturmasına ve yürütmesine olanak tanıyacaktır. Bu dönemde ayrıca, Plutus üzerine inşa edilen finansal sözleşmeler için alana özgü bir dil (DSL) olan Marlowe'un tanıtımı yapıldı.
Buna ek olarak, Goguen dönemi, kullanıcıların yerel olarak desteklenen yeni değiştirilebilir ve değiştirilemez tokenler oluşturmasını sağlayacak çok para birimli bir defter için destek ekleyecektir.
Basho - Ölçeklendirme
Basho dönemi, Cardano ağının temel performansını çalışabilirlik, ölçeklenebilirlik ve optimizasyon açısından geliştirmeye adanmıştır. Temel gelişmeler arasında, ağın yeteneklerini genişletmek için muazzam bir potansiyele sahip yan zincir uygulamaları yer almaktadır. Yan zincirler, işi ana zincirden bir yan zincire aktararak ağın kapasitesini artırmak için bir parçalama(sharding) tekniği olarak kullanılabilir. Ayrıca ana blok zincirin güvenliğinden ödün vermeden yeni özellikleri test etmek için de kullanılabilirler.
Voltaire - Yönetişim
Voltaire dönemi, Cardano yol haritasının ağ katılımcıları tarafından desteklenen kendi kendini idame ettiren bir yönetişim sistemi oluşturmaya adanmış son aşamasıdır. Bu aşama, kullanıcıların ağ iyileştirme önerilerini paylaşmalarına ve önerilen gelişmeleri finanse etmelerine olanak tanıyan oylama ve hazine sistemlerini getirecektir. Oylama sürecinin ardından, elde edilen tüm işlem maliyetlerinin bir kısmı, geliştirme faaliyetleri için nakit yaratmak üzere bir havuzda toplanacaktır.
Bu aşamanın tamamlanması, IOHK'nın yönetiminden bağımsız olarak çalışan, gerçek anlamda merkeziyetsiz bir Cardano ağına doğru ilerleme anlamına gelecektir. Bu da Cardano'nun tamamen merkezsizleşeceği ve hem oylama hem de hazine mekanizması devreye girdiğinde artık IOHK tarafından yönetilmeyeceği anlamına gelmektedir. Bunun yerine, Cardano'nun geleceğinden topluluk sorumlu olacak ve IOHK'nın güvenli ve merkeziyetsiz temeli sayesinde ağı genişletmek ve geliştirmek için ihtiyaç duydukları her şeye sahip olacaklar.
ADA - Cardano'nun yerel kripto para tokeni
ADA, Cardano Uzlaşma Katmanında bulunan Cardano blok zincirinin kendi yerel tokenidir. ADA kripto para biriminin maksimum arzı, zaman içinde mint etme yoluyla piyasaya sürülecek 45 milyar token ile sınırlıdır. Toplam token arzı üzerindeki katı sınırın var olması, ADA'ya deflasyonist bir nitelik kazandırmayı garanti eder. Ancak ekosistemin, 2030'dan itibaren başlayacağı tahmin edilen, rezervlerin büyük bir kısmını dolaşıma sokana kadar enflasyonist bir eğilim sergilemesi beklenmektedir.
Tıpkı Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi diğer popüler kripto para birimleri gibi ADA da, ABD doları gibi itibari para birimleriyle değiştirilebilir ve kripto cüzdanlarında saklanabilir. Cardano'nun Daedalus ve Yoroi gibi yerel cüzdan tekliflerine ek olarak, üçüncü taraf cüzdan hizmetleri de ADA depolama ve transferlerini desteklemektedir.
Neden ADA Kullanılmalı?
ADA ve Cardano ekosistemi, güçlü bir yatırımcı ve geliştirici topluluğu tarafından desteklenmektedir. Kripto para birimi değer açısından ivme kazanmaya devam ettikçe, meraklıları yavaş yavaş ADA'yı ödeme olarak kabul etmeye başladı.
En popüler ödeme şekli, gönderici ve alıcı arasındaki eşler arası (P2P) transferlerdir. Bu tür bir işlemde, gönderici mevcut ADA tokenlerini hiçbir aracı olmadan doğrudan alıcının cüzdan adresine gönderebilir. Artan popülaritesi ile işletmeler, müşterilerin ADA ile çevrimiçi alışveriş yapmalarına olanak tanıyan özel ADA ödeme ağ geçitlerini entegre etmeye başladı.
Cardano, işlem başına ortalama 0,16 ADA işlem ücreti almaktadır. Bu hesaplama iki faktöre dayanmaktadır - her işlem için standart bir işlem ücreti ve işlemin büyüklüğü. Sonuç olarak, işlem ücretleri işlemin dolar değerine bağlı olarak artacaktır.
Kullanıcılar ayrıca, genellikle stake etme olarak bilinen bir süreç olan Cardano blok zincirindeki ödeme işlemlerini doğrulayarak ADA tokenleri kazanabilirler. Bu, mevcut ADA varlıklarınızı bir stake havuzuna eklemeyi içerir ve sonrasında bu havuz, işlemleri gerçek zamanlı olarak doğrulamak ve onaylamak için düğüm operatörleri tarafından bu amaca uygun kullanılır.
ADA cüzdanlarının birden fazla stake etme havuzuyla eşleştirilemeyeceğini unutmayın. Okuyuculara araştırmalarını yapmaları ve kripto para birimlerini stake ederken uzun vadeli faydaları belirlemeleri tavsiye edilir.
ADA stake ödülleri veya getirileri genellikle önceden belirlenir ve havuzdan havuza değişir. Her cüzdan yalnızca bir stake etme havuzu ile eşleştirilebilir. Kullanıcıların ADA stake etme havuzlarına herhangi bir yatırım veya taahhütte bulunmadan önce araştırma yapmaları tavsiye edilir.
Cardano (ADA) Token Dağıtımı
Cardano, Eylül 2015'ten Ocak 2017'ye kadar halka açık bir token satışında 25,9 milyar ADA için kupon dağıttı. Katılımcılar kuponları Cardano'nun kendi yerel Daedalus cüzdanı aracılığıyla gerçek ADA almak için kullanabiliyorlardı. Cardano'nun gelişimini destekleyen üç kuruluş, Cardano'nun genesis bloğunun çıkarılmasının ardından 5,2 milyar ADA gönderisi aldı.
ADA'nın İlk Arzı: 31.112.484.644
Bunun dağıtım ataması aşağıdaki gibiydi:
● 2,46 milyar ADA, gönüllü olarak ADA için aşağıdaki hakediş programını benimseyen IOHK'ya tahsis edilmiştir: IOHK'nın ADA varlıklarının üçte biri derhal IOHK'nın kullanımına sunulmuştur. Üçte biri ise 1 Haziran 2018 tarihinde kullanıma sunulmuştur. IOHK'nın Ada'sının son üçte birlik bölümü ise 1 Haziran 2019'da kullanıma açılmıştır
● Emurgo'ya 2,07 milyar ADA tahsis edilmiştir.
● Cardano Vakfına da 0,648 milyar ADA tahsis edilmiştir.
Bitget'e Kaydolun ve Cardano (ADA) satın alın !
Sorumluluk Reddi: Bu makalede listelenen tüm ürünler ve projeler, onay amaçlı değil ve yalnızca bilgi amaçlıdır.
