Rug Pull Nedir?

Bu yazıda size rug pull dolandırıcılık yönteminin tanımını anlatacağız ve rug pull yöntemiyle dolandırılmamak için dikkat etmeniz gereken beş işareti göstereceğiz.

Kripto dünyasında "altındaki halıyı çekmek" deyiminden türetilen rug pull terimi, geliştirme ekibinin yeni başlatılan projelerinden aniden tüm likiditeyi ve desteği çekmesi ve şüphelenmeyen yatırımcılara bir avuç değersiz tokenden başka hiçbir şey bırakmaması anlamına gelir. Rug pull işlemleri en çok DeFi (merkeziyetsiz finans) dünyasında görülüyor ve hem acemi hem de deneyimli birçok yatırımcı bu dolandırıcılığın kurbanı oldu.

Tipik bir rug pull işlemi, merkeziyetsiz borsalarda (DEX'ler) yeni bir token oluşturup listelemekle başlar. Bu token, ETH veya AVAX gibi değerli varlıklarla eşleştirilecek ve bazen gerçekçi olmayan getiri vaatleriyle bir likidite havuzuna konulacaktır. Geliştiriciler ayrıca bu token etrafında daha fazla heyecan yaratmak için influencerları da işe alabilirler. Likiditelerine erişim sağladıklarında, tüm değerli varlıkları birkaç saniye içinde çekip, haksız kazançlarıyla kaçarlar.

İlk DEX Arzlarından (IDO'lar) sonra diğer rug pull işlemleri gerçekleştirilebilir. Geliştiriciler, tüm tokenleri tek seferde yüksek bir fiyata satarak token fiyatını anında sıfıra indirir. Kötü şöhretli Squid Game token dolandırıcılığında duymuş olabileceğiniz gibi, seçilmiş birkaç kişi dışında hiç kimsenin tokenlerini satmasına izin verilmeyecek şekilde sözleşmelerinde arka kapılar bile bırakabilirler.

Potansiyel Rug Pull Belirtileri

Her şeyde olduğu gibi rug pull olaylarının da kendine has işaretleri vardır:

Likidite Kilitlenmesi Çok Az veya Hiç Yok

Kripto dünyasında, birçok proje geliştiricisi, projeyi geliştirmeye ve desteklemeye devam etme isteklerini göstererek, bir garanti ve iyi niyet göstergesi olarak kendi tokenlerini veya likiditelerini uzun bir süre boyunca kilitlemeyi tercih ediyor. Bununla birlikte, kilitlenme süresi çok az olduğunda veya hiç olmadığında, geliştiricilerin tüm likiditeyle kaçmalarını veya tüm tokenlerini çöpe atmalarını, tüm yatırımcılarını bir rug pull ile dolandırmalarını engelleyen hiçbir şey yoktur. Eğer böyle bir garanti veya sigorta görmüyorsanız, bunun yerine Murphy Kanunlarına güvenin.

Olağandışı Sosyal Medya Heyecanı

İyi projeler kendi adına konuşur. Şüpheli projeler, tanıtım için projelerinde hiç yer almamış (ve kripto konusunda çok az bilgisi olan) bir dizi influencerı işe alır. Bu influencerlar, milyonlarca hayranına yeni öğrendikleri bu yeni ve havalı projeyi anlatacak, 'aya gitme' potansiyeli veya gerçekçi olmayan getiriler vaat ederek bu projede büyük bir FOMO yaratacaktır. Çoğu zaman teknik ayrıntılara hiç bakmamış, hatta teknik incelemeyi okumamış olabilirler. Hiç kimse her alanda uzman olamaz ve insanlar hakkında çok az şey bildikleri bir şeyin agresif bir şekilde tanıtımını yapmaya başladıklarında gözlerinizi dört açmalısınız.

Çok Düşük TVL

Kripto para birimleri volatildir. Bunu şimdiye kadar biliyor olmalısınız. Pek çok proje, token fiyatlarını sabit tutmak için DeFi protokollerine, kilitli toplam değer (TVL) olarak bilinen büyük miktarda likidite yatırır. Yüksek TVL yalnızca gücün bir göstergesi değil, aynı zamanda dalgalanmalara karşı bir koruma ve daha yüksek (ama makul) getiri potansiyelidir. Düşük TVL ise protokolü her türlü manipülasyona açık hale getirir. Token fiyatları kolayca fırlayabilir ve yeni yatırımcılar/yakında kurban olacaklar akın edebilir. Düşük TVL’ye sahip projelerde rug pull ihtimaline dikkat edin. Sonuçta aya bedava yolculuk diye bir şey yok.

Belirsiz Whitepaper

Geliştiriciler, insanlara ne yaptıklarını ve bunu nasıl (zor yoldan) yaptıklarını teknik incelemelerinde anlatmayı severler. Çoğu whitepaper dokümanının bu kadar teknik olmasının ve hatta yeni başlayanlar için dost canlısı olmamasının nedeni budur. Ancak whitepaper dokümanında neredeyse hiç teknik ayrıntıya girilmiyorsa ve boş vaatler ve belirsiz ifadelerle doluysa veya içerikten yoksun şekilde yalnızca jargon kullanılıyorsa, bir şeyler zaten ters gitmiş olabilir. Ayrıca, diğer whitepaper dokümanlarına tehlikeli derecede benzeyen bir whitepaper, büyük bir tehlike işaretidir. Nerede olursa olsun, çalıntı materyaller kabul edilemez.

Göze Çarpan Balinalar

Kripto paraların anonimliği, tüm görkemiyle elde edildiği takdirde en iyi avantajlarından biridir. Ancak çoğu kripto para ağı yalnızca yarı anonimdir ve işlemleri ve cüzdan bakiyelerini aramak için kendi blok gezginlerini sunar. Balina, büyük miktarda kripto bakiyesine sahip bir cüzdan adresidir. Bir avuç cüzdan adresinde önemli miktarda yeni token tutuluyorsa, bu adresler herkesin zorlukla kazandığı varlıklar karşılığında tüm tokenleri kolaylıkla elden çıkarabilir. Bu adreslerin arkasında kimin olduğunu asla bilemeyebilirsiniz, ancak kötü niyetli kişilerin birçok token ile neler yapabileceğini bilmelisiniz.

Rug Pull Nasıl Önlenir?

• Kendi araştırmanızı yapın (DYOR). Birine sırf ikna edici geliyor diye asla güvenmeyin.

• Uyanık olun. Şüpheli bir şeyin kokusunu duyduğunuzda daima tedbirli davranın.

• Teknik (hatta rahatsız edici) sorular sorun. Geliştiriciler projelerini sıradan insanların anlayabileceği terimlerle güvenle açıklayamıyorlarsa, zorlukla kazandığınız varlıklarınız konusunda neden onlara güvenesiniz ki?

• Güvenilir merkezi borsaları (CEX'ler) seçin. CEX'ler genellikle bir coini listelemeden önce kapsamlı inceleme ve denetim süreçleri yürütür.

Dünyanın önde gelen merkezi kripto borsalarından biri olan Bitget bunun en önemli örneklerinden biridir. Bitget hesabınıza bugün kaydolun ve kolay, güvenli işlem deneyimimizin tadını çıkarmaya başlayın!