10 sai lầm cần tránh cho người mới khi tham gia thị trường

Trong giai đoạn đầu khi mới chập chững nghiêm túc nghiên cứu và đầu tư vào tiền điện tử, hầu hết các nhà đầu tư mới rất dễ mắc phải các sai phầm cơ bản dẫn đến những thiệt hại về cả tài sản lẫn kiến thức. Vậy với một người mới, chúng ta cần phải hạn chế những sai lầm gì? Cùng Allinstation điểm qua 10 sai lầm được coi là phổ thông mà dễ mắc phải nhất nhé!

FOMO theo người nổi tiếng (KOL)

Rất nhiều người mới tham gia các nhóm Telegram và theo dõi trader trên Twitter để lấy tín hiệu. Tuy nhiên, nếu không tự nghiên cứu, anh em sẽ dễ rơi vào bẫy của những cò mồi. Họ tạo ra cơn sốt giả để thúc đẩy FOMO và thu hút nhiều người mua từ họ hơn.

Khi để cảm xúc chi phối trong việc đầu tư, khả năng “trắng tay” rất cao. Thực tế cho thấy, FOMO càng lớn thì rủi ro càng cao. Trong thị trường này, nhà đầu tư cần suy xét thấu đáo trước khi quyết định đầu tư. Tuy nhiên, yếu tố cảm xúc thường tác động mạnh mẽ đến con người, thúc đẩy quyết định đầu tư một cách không suy nghĩ.

Những dự án đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh, những đồng coin “pump”, hoặc những dự án được nhiều KOLs ủng hộ đều là các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư. Khi token “bay” mạnh thu hút nhiều trader, tâm lý FOMO có thể biến tài sản của nhà đầu tư thành công cụ tạo thanh khoản cho việc chốt lời của các “cá mập”, dẫn đến hệ lụy nhiều nhà đầu tư thua lỗ vì mua ngay ở mức giá đỉnh.

Tâm lý Fomo không hẳn là xấu và đáng lên án nhưng bản thân người chơi cần phải có những suy nghĩ riêng của mình và có khả năng tự đánh giá một vấn đề, đừng “đầu tư theo xu hướng”. Mọi thứ đều cần quá trình và sự bền vững, chứ không phải sự tức thời. Vì vậy, anh em hãy luôn tự nghiên cứu trước khi đầu nhé!

Hay đơn giản hơn là các thông tin mà KOL đăng tải thi thoảng sẽ có những nội dung mang mục đích quảng cáo, vậy nên người dùng cần trang bị kiến thức để xác định được mục đích bài đăng và chắt lọc thông tin từ những người nổi tiếng mà mình theo dõi.

Bỏ hết trứng vào 1 giỏ (All-in)

Quản lý vốn được xem là yếu tố quan trọng hàng đầu trong đầu tư, đặc biệt là trong thị trường tiền điện tử. Không ít người đã từng mắc sai lầm chỉ vì chưa quản lý vốn một cách hiệu quả. Với tâm lý muốn nhanh chóng và tiện lợi, nhiều anh em đã chọn cách đầu tư toàn bộ tài sản chỉ trong một lệnh duy nhất, hay còn gọi là “all-in”. Khi rủi ro xảy ra, toàn bộ tài sản có thể “biến mất không dấu vết”, nhẹ hơn thì danh mục đầu tư cũng thua lỗ rất nặng.

Người mới thường có suy nghĩ “đánh nhanh thắng nhanh,” dẫn đến việc đầu tư không hiệu quả và thua lỗ liên tục. Trong thị trường này, không ít anh em trader đã all-in long/short với toàn bộ vốn mong muốn nhân đôi tài khoản một cách nhanh chóng. Kết quả là nhiều tài khoản đã bị “cháy,” tổng giá trị các lệnh thanh lý trên các sàn giao dịch ước tính lên đến hàng nghìn, thậm chí cả triệu USD.

Để tránh sai lầm này, anh em cần tạo danh mục đầu tư cho riêng mình và phân bổ vốn một cách hợp lý. Việc chia nhỏ số vốn để DCA (Dollar-Cost Averaging) là một trong những chiến lược phân bổ vốn hiệu quả, giúp giảm thiểu tác động của biến động giá trong thị trường. Hơn nữa, người chơi cần phân bổ danh mục thành nhiều loại như danh mục rủi ro cao, danh mục rủi ro thấp hay danh mục an toàn.

Warren Buffet – nhà đầu tư huyền thoại của thế kỷ 21 – đã có một câu nói nổi tiếng và cũng trở thành 1 nguyên tắc vàng trong đầu tư như sau: “Nguyên tắc số 1 là không bao giờ để mất tiền. Nguyên tắc số 2 là không bao giờ quên Nguyên tắc số 1.”

Ôm quá nhiều trứng trong 1 giỏ

Trái ngược với phong cách “liều ăn nhiều” đã kể trên, còn có 1 kiểu nhà đầu tư khác là những người đa dạng hóa danh mục đầu tư quá mức. Portfolio của họ trong 1 thời điểm có thể chứa hàng chục dự án khác nhau.

Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư là tốt, tuy nhiên nếu lạm dụng sẽ làm người chơi mất tập trung trong việc kiểm soát danh mục và không thể theo dõi hết tiến độ của những dự án mà mình đã đầu tư. Để chiến thắng trong 1 kèo anh em đã phải chắt chiu từng cơ hội rồi nếu phải phân bổ cơ hội cho càng nhiều dự án thì càng khiến anh em mệt mỏi khi phải giám sát quá nhiều dự án trong cùng 1 thời gian. Việc đa dạng hóa cũng tiềm ẩn rủi ro khi nguồn vốn của nhà đầu tư chưa đủ lớn và kinh nghiệm chưa đủ nhiều. Anh em chỉ nên chọn mỗi mảng từ 1 đến 2 dự án tốt nhất để hold nhằm tối ưu hóa xác suất chiến thắng.

Bảo quản tài sản Crypto không an toàn

Tiền điện tử vận hành dựa trên công nghệ Blockchain với tính chất “phi tập trung”, công nghệ này mang đến một mức độ bảo mật vượt trội cho các tài sản kỹ thuật số mà không cần sự giám sát của một tổ chức tập trung. Mỗi ví tiền điện tử đều được bảo vệ bởi một Private Key, được coi như chìa khóa duy nhất để truy cập vào ví điện tử. Tuy nhiên, Private Key này không thể khôi phục bằng bất kỳ phương pháp nào, và nếu quên hoặc mất Key, anh em sẽ mất hoàn toàn quyền truy cập vào tất cả tài sản trong ví.

Theo báo cáo từ công ty phân tích Chainalysis, việc mất Private Key là một trong những sai lầm phổ biến nhất trong lĩnh vực tiền điện tử, dẫn đến hơn 20% trong tổng số 18,5 triệu Bitcoin đã khai thác bị khóa vĩnh viễn trong ví do chủ sở hữu quên mã khóa. Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị người dùng nên ghi lại Private Key và bảo quản cẩn thận. Nếu lưu trữ trên trình duyệt, nền tảng đám mây hay máy tính, anh em cần đặc biệt cẩn trọng trước các nguy cơ bị tin tặc đánh cắp.

Mơ hồ và không có kế hoạch giao dịch

Nhiều người khi mới tham gia thị trường nhưng lại mang tâm thế như một người đã thành công. Anh em hãy nhớ rằng thị trường này là một Zero-sum game, trong đó tổng tài sản của người thắng đúng bằng tổng thua lỗ của những người thua lỗ. Điều này đồng nghĩa rằng tiền của người thua sẽ được chuyển vào túi của người thắng.

Không có gì là dễ dàng đối với bất kỳ thị trường tài chính nào. Việc đầu tư để kiếm tiền luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khi anh em đã thắng được những kèo tăng gấp 2, gấp 3 số vốn ban đầu nhưng thấy giá vẫn đang tăng nên lòng tham sẽ khiến anh em muốn hold để được gấp 5 gấp 10 số vốn. Crypto biến động rất nhanh, chỉ mất 1 thời gian ngắn để 1 dự án đang tăng trưởng vài trăm phần trăm trở về với vùng giá ban đầu. Thị trường uptrend là cơ hội thuận lợi để kiếm tiền, nhưng biến động của thị trường không thể đoán trước được. Việc của nhà đầu tư là xác định những vùng mua, bán hợp lý để tránh bị lòng tham điều khiển.

Nhẹ dạ cả tin

Với những nhà đầu tư mới, họ rất dễ có tâm lý chủ quan khi bắt đầu kiếm được những đồng lãi đầu tiên từ crypto. Sự chủ quan này sẽ rất nguy hiểm khi bắt đầu đi sâu vào nghiên cứu cách kiếm tiền trong crypto như airdrop, săn low-cap, giveaway.

Các chiêu trò lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi hơn, với mục tiêu chính là chiếm đoạt tài sản của người dùng, tổ chức hoặc dự án. Bất kỳ lỗ hổng nào trong việc bảo mật đều có thể trở thành mục tiêu tấn công nếu chúng ta không đề cao cảnh giác, chẳng hạn như bị lộ khóa bảo mật cá nhân khi sử dụng ví non-custodial, hoặc mất mật khẩu khi giao dịch trên các sàn tập trung. Ngoài ra, còn có một số hình thức lừa đảo phổ biến khác như: Quảng cáo lừa đảo, Giả mạo các thành viên hỗ trợ, admin, hoặc moderator chủ động đề nghị hỗ trợ, Giả mạo sàn giao dịch và ứng dụng điện tử, Ponzi, Link bán token giả mạo, Giả mạo tài khoản Twitter của dự án.

Anh em cần phải hết sức cảnh giác và tự nhận biết lừa đảo thông qua các dấu hiệu như hứa hẹn mang lại lợi nhuận lớn, yêu cầu cung cấp khóa bảo mật cá nhân, giả mạo admin và chủ động nhắn tin, hoặc các nhóm dự án có tiền sử lừa đảo, website giả mạo dự án…

Gửi nhầm địa chỉ/mạng blockchain

Mỗi mạng blockchain và ví crypto đề sở hữu 1 địa chỉ duy nhất. Các mạng lưới phổ biến như ERC-20 (Ethereum), BEP-20 (BNB Chain) đều tương tự nhau dẫn đến nhiều người dùng có thể bị nhầm lẫn khi chọn mạng blockchain để gửi tài sản.

Một khi token đã được gửi đi, nếu gửi sai địa chỉ thì anh em sẽ không thể lấy lại được tài sản. Trừ trường hợp anh em biết người nhận và họ đồng ý hoàn trả. Chính vì tính chất phi tập trung của blockchain nên việc xác định ai là chủ của ví nhận token rất khó khăn hoặc gần như bằng 0.

Nếu gửi nhầm mạng blockchain cùng có EVM thì anh em sẽ phải chuyển sang mạng đó để Bridge về blockchain gốc mà ban đầu anh em muốn chuyển tiền đến.

Một cách để hạn chế gửi nhầm tài sản là sử dụng QR code để sàn hoặc ví tự nhận diện mạng blockchain từ đó giúp anh em tránh khỏi sai lầm cơ bản này.

Lạm dụng đòn bẩy Future/Margin

Đòn bẩy là con dao 2 lưỡi trong đầu tư. Nếu anh em sử dụng tốt thì đây sẽ là công cụ hiệu quả giúp anh em nhân tài sản nhanh chóng hơn nhiều so với giao dịch Spot truyền thống. Nhưng nếu sử dụng Future sai cách, tài sản của anh em sẽ nhanh chóng “không cánh mà bay” khi nhận mail thanh lý.

Future/Margin có tính chất biến động cao, nếu sử dụng đòn bẩy quá cao sẽ dẫn đến mất hết vốn đầu tư chỉ trong 1 lệnh nếu để chế độ Cross. Để thực sự kiếm được tiền khi sử dụng đòn bẩy, anh em cần tranh bị kiến thức thật vững về phân tích kĩ thuật, quản lý vốn và đặc biệt là phải tuân thủ nghiêm ngặt kỷ luật trong giao dịch. Hãy bắt đầu với số vốn nhỏ để tìm hiểu về cách Future/Margin hoạt động trước khi thực sự bỏ vốn thịt vào. Đừng quên liên tục theo sát thị trường để có những quyết định kịp thời khi market biến động nhé!

Không cập nhật kiến thức mới

Trong thị trường đầu tư, kiến thức không chỉ đơn thuần là thông tin mà còn đóng vai trò như một công cụ cứu cánh, giúp nhà đầu tư không chỉ kiếm lời mà còn giữ vững tâm lý và khám phá những cơ hội tiềm năng trong thị trường. Kiến thức giúp anh em nhạy bén trước những trend/narrative mới khi chúng chỉ mới nhú.

Trước khi bước chân vào thị trường crypto, anh em nên tìm hiểu kỹ lưỡng về cách sử dụng ví, các sàn giao dịch và các thuật ngữ cơ bản. Việc đọc và nghiên cứu tài liệu không chỉ giúp nâng cao kiến thức mà còn mở rộng tầm nhìn và hiểu rõ hơn về các từ khóa cần được quan tâm. Allinstation cũng đã có riêng 1 thư viện người mới dành cho các anh em newbie mới đến với crypto.

Anh em có thể tìm đọc thêm tại đây:

Kì vọng sai lầm

Một sai lầm phổ biến nữa mà không chỉ anh em newbie mà thậm chí cả người viết bài đã mắc phải khi mới tham gia vào crypto, đó là nhắm vào các dự án trông rẻ để mua với kì vọng chúng sẽ tăng trưởng cả trăm lần nữa.

Các dự án meme thường đánh vào tâm lý non nớt này để thu hút dòng tiền F0 dễ dàng. Memecoin thường có giá rất nhỏ như DOGE, SHIBA thời kì đầu có thể có hàng chục số 0 trong giá như 0,000000001 làm nhà đầu tư mới đặt kì vọng rằng lên 1 USD thì sẽ tăng trưởng cả ngàn lần. DOGE đã thành công khi tăng giá cả ngàn lần trong giai đoạn đầu 2021.

Việc của anh em khi đầu tư là quan tâm đến vốn hóa (market cap) của dự án thay vì chỉ nhìn giá hay chart của dự án. Kể cả dự án có cả trăm số 0 trong giá đi chăng nữa nhưng vốn hóa đã đạt chục tỉ USD thì việc tăng trưởng hàng trăm hàng ngàn lần như anh em kì vọng là không thể.

Tổng kết

Allinstation đã cung cấp thông tin về những sai lầm cần tránh khi tham gia thị trường Crypto. Hãy luôn theo dõi tin tức và điều chỉnh chiến lược đầu tư của anh em một cách thông minh và cẩn trọng. Chúc anh em đầu tư thuận lợi.

Anh em lưu ý đây không phải là lời khuyên đầu tư.