Tâm lý thị trường là gì? Cách nhà đầu tư có thể kiểm soát được tâm lý và cảm xúc

Biểu đồ tâm lý thị trường

Karen Bennett từ cheatsheet.com đã tạo ra một biểu đồ tâm lý thị trường mô tả 13 giai đoạn cảm xúc mà nhà đầu tư thường trải qua. Các giai đoạn này bao gồm: Hy Vọng (Hope), Lạc Quan (Optimism), Tin Tưởng (Belief), Hồi Hộp (Thrill), Hưng Phấn (Euphoria), Tự Mãn (Complacency), Lo Lắng (Anxiety), Phủ Nhận (Denial), Hoảng Loạn (Panic), Đầu Hàng (Capitulation), Phẫn Nộ (Anger), Trầm Cảm (Depression), và Hoài Nghi (Disbelief).

Biểu đồ tâm lý thị trường

 

10 giai đoạn cảm xúc trong một chu kỳ

Giai Đoạn 1: Hope (Hy Vọng)

Sau giai đoạn khủng hoảng về niềm tin, thị trường bắt đầu cho thấy dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn thận trọng và chỉ đầu tư một số tiền nhỏ vào thị trường.

Giai Đoạn 2: Optimism (Lạc Quan)

Giá tiếp tục tăng và một lượng vốn mới được đổ vào thị trường. Thị trường phải duy trì xu hướng tăng trong nhiều tháng để chuyển sang giai đoạn này. Nhiều nhà đầu tư cảm thấy thoải mái khi tham gia thị trường trong giai đoạn này.

Giai Đoạn 3: Belief (Tin Tưởng)

Sự lạc quan dần trở thành niềm tin khi thị trường bước vào giai đoạn Tin Tưởng. Đây là dấu hiệu đầu tiên của thị trường bò tót, các nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội mới.

Giai Đoạn 4: Thrill (Hồi Hộp)

Nhà đầu tư bắt đầu tin rằng thị trường đang trong xu hướng tăng giá. Họ dễ dàng bị cuốn vào cảm giác hồi hộp và đầu tư ngẫu nhiên. Quan trọng là không nên quá phấn khích, vì điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.

Giai Đoạn 5: Euphoria (Hưng Phấn)

Thị trường bước vào giai đoạn Hưng Phấn, nhà đầu tư mất khả năng kiểm soát cảm xúc. Họ tin rằng thị trường chỉ có thể tăng. Các nhà đầu tư mới và “ngu ngốc” sẽ tham gia vào thị trường, và “dòng tiền thông minh” sẽ chốt lời.

Giai Đoạn 6: Complacency (Tự Mãn)

Sự tăng trưởng bắt đầu có dấu hiệu trì trệ và kỳ vọng của mọi người không được đáp ứng. Nhà đầu tư chủ quan và không chuẩn bị cho sự đảo chiều sắp tới.

Giai Đoạn 7: Anxiety (Lo Lắng)

Nhà đầu tư nhận ra rằng xu hướng tăng không thể tiếp tục. Thị trường đảo chiều và nhà đầu tư bắt đầu lo lắng, chần chừ trong quyết định thoát khỏi thị trường, dẫn đến thua lỗ nặng hơn.

Giai Đoạn 8: Denial (Phủ Nhận)

Nhà đầu tư từ chối bán ra và hy vọng giá sẽ điều chỉnh và tăng trở lại. Họ tự thuyết phục rằng đầu tư của họ là khôn ngoan và đây chỉ là thử thách của thị trường.

Giai Đoạn 9: Panic (Hoảng Loạn)

Thị trường tiếp tục sụt giảm và nhà đầu tư lo sợ mất hết. Họ tuyệt vọng bán ra để cắt lỗ. Một đợt bán tháo lớn sẽ xảy ra.

Giai Đoạn 10: Depression (Trầm Cảm)

Nhà đầu tư mất hết hy vọng và thị trường đạt đáy. Đây là nơi mà sự ổn định bắt đầu và xúc tác cho một đợt tăng mới. Giai đoạn này có thể kéo dài rất lâu.

Chúng ta đang ở đâu trong giai đoạn chu kỳ hiện tại?

Không ai có thể xác định chính xác vị trí hiện tại trong chu kỳ thị trường, nhưng hiện tại, tháng 7/2024 khi mà Bitcoin đã có một đà tăng trưởng suốt hơn 1 năm qua, BTC đã có cú điều chỉnh từ vùng 74.000$ về lại mốc 54.000$ và đang có sự phục hồi lại vùng 64.000$, tâm lý thị trường ở các cộng đồng, các nền tảng xã hội dường như rất chán chường, mọi thứ như dần chậm lại, chuẩn bị và kỳ vọng cho một sự hồi phục và cuối 2024 và đầu 2025, cũng tức chúng ta là đang ở giai đoạn hope của chu kỳ lần này.

Chúng ta đang ở đâu trong chu kỳ này

Hãy thử so sánh biến động vốn hóa Altcoin với chu kỳ tâm lý thị trường kinh điển. Những giai đoạn tâm lý tương ứng với đường giá đã thể hiện khá rõ nét trong hai năm qua. Hành vi vốn hóa sideway quanh 500 tỷ USD suốt một năm qua càng cho thấy thị trường đang bước vào giai đoạn của cơ hội.

Đặt song song biến động vốn hóa Altcoin và biến động mô hình chu kỳ tâm lý, có thể dự đoán Altcoin đang bước vào giai đoạn Hope sau khi Depression sau khi đã trải qua một tiến trình dài từ Hoảng Loạn (Panic), Bỏ Cuộc (Capitulation), Tức Giận (Anger) đến cChán nản/Trầm cảm (Depression) ở những cuối năm 2022 đến giai đoạn tăng trưởng trong sự nghi ngờ từ năm 2023 đến nay, và giờ đây đang kỳ vọng cho một cú tăng trưởng vào năm 2025

Chu kỳ của Altcoin khớp với chu kỳ tâm lý

Kết Luận

Chu kỳ thị trường là một hiện tượng tự nhiên mà mọi nhà đầu tư nên chấp nhận. Hiểu rõ chu kỳ và loại bỏ cảm xúc là chìa khóa để đầu tư thành công. Chu kỳ thị trường giúp các nhà phân tích đưa ra quyết định tốt hơn và tối ưu hóa lợi nhuận. Trong thị trường tài chính, đặc biệt là tiền điện tử, việc nắm bắt đúng thời điểm và tâm lý thị trường là yếu tố quyết định.

Nhìn lại các giai đoạn của chu kỳ thị trường có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tâm lý và hành vi của mình trong từng giai đoạn. Chúc bạn đầu tư thành công và luôn giữ vững tâm lý trong mọi biến động của thị trường!